است، هفت شهر مي باشد، سوره ي مبارکه حمد، که اوّلين سوره ي قرآن کريم است، هفت آيه دارد. آسمان داراي هفت طبقه است. بهشت وجهنم هر کدام داراي هفت طبقه و درجه هستند و طواف خانه خدا هفت دور است، موسيقي ايران و يونان هفت دستگاه داد، هفت نوع ساز بادي وجود دارد و علاوه بر اين هفت نت موسيقي وجود دارد(دو، ر، مي، فا، سل، لا، سي) و…

ب) تاريخچه:

در سال ميلادي کتابي ار يک جهان گرد منتشر شد که، از جمله روش شمردن را در ميان قبيله اي از تورس شرح داده است. اينها براي شمردن تنها از دو واژه استفاده مي کردند: يک و دو. براي عدد سه مي گفتند «دو و يک » براي چهار «دو و دو»، براي پنج «دو و دو يک » و براي شش «دو و دو و دو» ولي براي عددهاي بزرگ تر از ?، هر قدر بود، مي گفتند «خيلي ». گرچه اين آگاهي مربوط به پايان سده ي نوزدهم است ولي مي تواند گواهي بر شيوه ي شمردن در آغاز شکل گيري مفهوم عدد در ميان انسان هاي نخستين باشد. بعد ها که براي عددهاي بزرگتر هم نامي در نظر گرفتند به احتمالي براي عدد «هفت» از همان واژه ي قبلي «خيلي» يا «بسيار» استفاده کردند. عدد هفت که سده هاي متوالي براي آنها نا شناخته بود، اندک اندک به صورت عددي مقدس در آمد. وقتي که مصري ها، بابلي ها و ديگر امت ها توانستند پنج سياره ي نزديک تر به خورشيد را بشناسند، با اضافه کردن ماه و خورشيد، به عدد هفت رسيدند و اين بر تقدس عدد ? افزود وقتي در قصه هاي کهن تر، که تا زمان ما هم ادامه پيدا کرده است، صحبت از شهري مي شود که هفت برج و هفت بارو داشت، به معناي آن است که اين شهر برج و باروهاي بسيار داشت. هفت آسمان و هفت دريا و هفت کشور، به معناي آسمان ها و کشور ها و درياهاي بزرگ است نه هفت آسمان و هفت دريا (نه کم و نه زياد ). هنوز در زبان فارسي اندرز مي دهند « هفت بار گز کن يک بار پارچه کن ». اين جمله به معناي آن نيست که براي دقت کار و کم کردن اشتباه در اندازه گيري يا هر کار ديگري بايد درست ? بار آزمايش کرد، نه شش يا هشت بار. در اينجا هم هفت به معني «بسيار» است. عدد?? هم چنين سرنوشتي دارد….

ب) هفت و…

نزد بسياري از اقوام عهد باستان «هفت» عدد ويژه اي بود. در فلسفه و نجوم مصريان و بابلي ها، عدد هفت به عنوان مجموع هر دو زندگي، سه و چهار، جايگاه ويژه اي داشت.(پدر و مادر و فرزند؛ يعني سه انسان، پايه و اساس زندگي هستند و عدد چهار مجموع چهار جهت آسمان و باد است.)
ايرانيان قديم در آيين زرتشت، اهورامزدا را مظهر پاکي ميدانستند و براي او هفت صفت را بر مي شمردند و در مقابل او اهريمن را پديد آورنده ي پليديها مي دانستند و مي گفتند در پيرامون اهورامزدا فرشتگاني هستند که مظاهر صفات حسنه هستند و براي احترام به آن ها که اول هرکدامشان سين بود هنگام سال تحويل سفره مي گستراندند و هفت قسم خوراکي که نام هريک با سين شروع مي شود: سير، سرکه، سيب، سماق، سمنو، سنجد، سکه، و سبزي را سر سفره مي گذاردند که به سفره ي هفت سين معروف بود.
براي فيلسوف و رياضيدان يوناني«فيثاغورث» نيز عدد هفت، مفهموم ويژه ي خود را داشت که از مجموع دو عدد سه و چهار تشکيل مي شود: مثلث و مربع نزد رياضيدانان عهد باستان اشکال هندسي کامل محسوب مي شدند، از اين رو عدد هفت به عنوان مجموع سه و چهار براي آن ها عدد مقدسي بود. علاوه بر اين در يونان هر هفت سياره را خدايي ميدانستند : سلن، هيليوس،آرس،هرمس، زئوس، آفروديت و کرونوس.
يهوديان قديم نيز براي عدد هفت معناي ويژه اي قايل بودند. در کتاب اول عهد عتيق (تورات) آمده است که خداوند جهان را در شش روز خلق کرد، در روز هفتم خالق به استراحت پرداخت. موسي در ده فرمان خود از پيروانش مي خواهد که اين روز آرامش را مقدس بدارند(روز شنبه و روز تعطيل يهوديان). علاوه بر اين در آن کتاب مقدس هفت با عنوان عدد تام و کامل نيز استعمال شده است. از آن زمان عدد هفت نزد يهوديان و بعد ها نيز نزد مسيحيان که عهد عتيق را قبول کردند، به عنوان عددي مقدس محسوب مي شد.
به اين ترتيب بود که از دوران باستان هفتگانه هاي بيشماري تشکيل شدند: يونانيان باستان همه ساله هفت تن از بهترين هنرپيشگان نقش هاي سنگين و غمناک و نقش هاي طنز و کمدي را انتخاب ميکردند. آن ها مانند رومي هاي باستان به هفت هنر احترام ميگذاشتند. روم بر روي هفت تپه بنا شده بود. در تعليمات کليساي کاتوليک هفت گناه کبيره(غرور، آزمندي، بي عفتي، حسد، افراط، خشم و کاهلي) و هفت پيمان مقدس(غسل تعميد، تسليم و تصديق، تقديس و بلوغ، ازدواج، استغفار و توبه، غسل قبل از مرگ با روغن مقدس، در آمدن به لباس روحانيون مسيحي) وجود دارد. براي پيروان محمد(ص) آخرين مکان عروج، آسمان هفتم محسوب مي شود. در بيست و هفتم ژوئن هر سال، روز «هفت انسان خوابيده » مسيحيان ياد آن هفت برادري را که در سال ??? بعد از ميلاد، براي عقيده و ايمان خود، زنده زنده لاي ديوار نهاده شده و شهيد شدند، گرامي مي دارند؛ مردم عامه مي گويند که اگر در اين روز باران ببارد، به مدت هفت هفته بعد از آن هوا بد خواهد بود، آن گاه انسان بايد هفت وسيله ي مورد نيازش را بسته بندي کند و با چکمه هاي هفت فرسخي خود به آن دورها سفر کند. صور فلکي خوشه ي پروين يا ثريا به عنوان «هفت ستاره» معروف است، در حالي که حتي با چشم هاي غير مسلح ميتوان در اين صورت فلکي تا يازده ستاره را ديد.
عرفاي بزرگ عشق و وصال را در هفت مرحله و هفت وادي نشان داده اند و فاصله ي بين هستي و تباهي را پنچ مرحله دانسته اند. در افسانه ها نيز با هفت سحر آميز برخورد مي کنيم: سوار ريش آبي هفت همسر داشت، سفيد برفي با هفت کوتوله پشت هفت کوه زندگي مي گرد و افسانه ي اژدهاي هفت سر…

علاوه بر اين مي توان به هقت اقليم، هفت اورنگ، هفت دفتر شاهنامه، هفت پيکر، هفت هيکل، هفت گناه کبيره، هفت خان رستم، هفت الوان، هفت گنج، هفت رکن نماز،هفت تحليل و هفت طواف (در اعمال حج)، هفت قبله(مکه، مدينه،نجف،کربلا،کاظمين،سامرا،مشهد) و… اشاره کرد و به اين ترتيب بود که تعداد بيشماري هفتگانه در دنيا بوجود آمد و به عدد هفت تقدس خاصي بخشيد.

منابع:

هفت در قلمرو تمدن و فرهنگ بشري/زهره والي-تهران:اساطير، 
هفت در قلمرو فرهنگ جهان/مويد شريف محلاتي،

سرگذشت رياضيات/ پرويز شهرياري_تهران: نشر مهاجر،
 دهکده ي رياضي(گاهنامه)/شماره ي اول_